Κυριακή 19 Απριλίου 2015

ασφαλιστικό


Το 1997 ο καθηγητής Γιάννης Σπράος κοινοποίησε την έκθεσή του για το επερχόμενο ναυάγιο του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Τον χαρακτήρισαν στυγνό τεχνοκράτη και ανάλγητο. Λίγα χρόνια αργότερα, το 2001 ο τότε υπουργός εργασίας Τάσος Γιαννίτσης επιχείρησε ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Ξεσηκώθηκαν όλοι, κόμματα, συνδικάτα, μέσα ενημέρωσης. Επακολούθησε η μεγαλύτερη διαδήλωση των τελευταίων χρόνων και ο λαϊκισμός θριάμβευσε. Τώρα όλοι αναγνωρίζουν εκείνο το λάθος. Το 2001 η επιχορήγηση του κράτους στα ασφαλιστικά ταμεία ήταν 3,4 δις για να φτάσει στα 14,9 δις το 2009. Ένα κράτος με νέους ηλικιακά συνταξιούχους, που ξοδεύει όλη του την ικμάδα εδώ, μάλιστα με δανεικά. Υπολογίζεται ότι αν είχε εφαρμοστεί η μεταρρύθμιση Γιαννίτση το χρέος θα ήταν κατά 100 δις μικρότερο. 

Ας δούμε μερικούς αριθμούς σήμερα, από τις πλέον έγκυρες πηγές, για να μην φανταζόμαστε ή πιστεύουμε ότι μας σερβίρεται.
Στο υπουργείο εργασίας και κοινωνικής αλληλεγγύης, εδώ, βρήκα αυτά.

Ηλικία
Αρ. Συντάξεων γήρατος
Μ.Ο.(ευρω)
26-50
18.272
1.276,98
51-55
56.916
1.145,00
56-60
136.065
1.235,24
61-65
255.344
1.237,68

Τα παραπάνω είναι από πίνακα 7 της 21η Έκθεση ΗΛΙΟΣ Φεβ 2015 και ΔΕΝ συμπεριλαμβάνουν ούτε τις αναπηρικές συντάξεις, ούτε τις συντάξεις ‘θανάτου’! Πολλαπλασιάζοντας με το 12 έχουμε το ετήσιο κόστος.

Από τα παραπάνω έχουμε κοντά στα 7 δις ετήσιο κόστος για συντάξεις γήρατος κάτω των 65 ετών και 16 δις για πάνω των 65 ετών.

Τέλος, σύνολο συνταξιούχων = 2.657.649. Στο τέλος του δελτίου μπορούμε να βρούμε τον αριθμό εργαζομένων ανά ταμείο και το μηνιαίο κόστος, οπότε εύκολα υπολογίζουμε την μέση σύνταξη σε κάθε ταμείο.

Από τον προϋπολογισμό του 2015 σελ. 152, εδώ, παίρνουμε μια ιδέα για τις επιχορηγήσεις των ταμείων για συμπλήρωση των ασφαλιστικών εισφορών και πόσο πάει για τις συντάξεις.

Επίσης, στην εισηγητική έκθεση για τον προϋπολογισμό του 2013 σελ. 88, εδώ, και στον προϋπολογισμό του 2010 σελ 60, εδώ, παίρνουμε μια ιδέα για την κατανομή της επιχορήγησης στα ασφαλιστικά ταμεία. Εδώ βρήκα μαζεμένα τα στοιχεία που ήθελα, περίπου ίδια είναι τα τελευταία χρόνια. Και είναι χρήσιμα αν θέλουμε να υπολογίσουμε πόσο επιχορηγεί το κράτος τον κάθε συνταξιούχο διαφόρων ταμείων με λεφτά που δανειζόμαστε! (διαιρώντας για παράδειγμα την επιχορήγηση όλου του ΙΚΑ με τον αριθμό των συνταξιούχων του, το ίδιο να κάνουμε σε ΔΕΗ, ΟΤΕ...κτλ.).

Κάποια συμπεράσματα:

Οι απασχολούμενοι στον ιδιωτικό τομέα, περίπου 3 εκατομμύρια, πρέπει να παράγουν πλούτο  για να συντηρήσουν όλους τους άλλους: 2,5 εκατ συνταξιούχους, 1,2 ανέργους, το δημόσιο, τους οικονομικά ανενεργούς. Μπορεί να διατηρηθεί αυτό το σύστημα;

Με ασφαλιστικές εισφορές (18 δις το 2015) έχουμε ένα έλλειμμα, που καλύπτεται από τον προϋπολογισμό του κράτους (14 δις). Αυτό πέρα από την υποχρεωτική του συμμετοχή στις ασφαλιστικές εισφορές, είτε σε δημοσίους υπαλλήλους σαν εργοδότης, είτε με την συμμετοχή του στο σχήμα της τριμερούς --εργαζόμενος, εργοδότης κράτος. (Το κούρεμα των ταμείων το 2012 ήταν 7,3 δις).

Το έλλειμμα πληρώνεται από όλους μας μακροπρόθεσμα, ή από δανεικά άμεσα. Μάλιστα για τα δανεικά, επειδή λέει έτσι ψηφίσαμε, απαιτούμε να μας τα δώσουν χωρίς όρους οι εταίροι και να διαγράψουν και τα προηγούμενα!

Και δεν κάνουμε το αυτονόητο: Να περιορίσουμε τις δαπάνες (όχι στις χαμηλές συντάξεις, ποιος το ζητάει αυτό. Το μηδενικό έλλειμμα στα επικουρικά ταμεία, που ζητούν οι δανειστές, δεν αφορά τις χαμηλές συντάξεις, αλλά αυτές με τις οποίες βοηθά ο παππούς τα άνεργα παιδιά ή τα εγγόνια, αντί να διατεθούν κονδύλια για να βρεθούν δουλειές για αυτά).
Και όταν --πολύ γρήγορα, όπως ισχυριζόμαστε, βρούμε τον πακτωλό χρημάτων εκεί που κρύβεται και ανακάμψει η οικονομία, τα δίνουμε πίσω και με το παραπάνω.

Παρασκευή 17 Απριλίου 2015

Έλεγξέ το, Διάγραψέ το !


Ο τίτλος από το σποτ της επιτροπής ελέγχου του χρέους της κυρίας Ζωής Κωνσταντοπούλου.
Ούτε καν ‘ότι βρούμε απεχθές να το διαγράψουμε’. Φαίνεται σαν να συνεχίζουμε προεκλογικούς μύθους, χωρίς καν τα προσχήματα μιας σοβαρής επιτροπής. Όχι για να πετύχουμε τίποτα βέβαια, απλώς για να πείσουμε τους εαυτούς μας για το μέγεθος του επονείδιστου χρέους.
Φανταστείτε την αξιοπιστία ενός δικαστηρίου που θα διαφημιζόταν έτσι : ‘εδώ δικάζουμε και καταδικάζουμε’.

Στο μύθο και την υπερβολή, λοιπόν, είπα και εγώ να κοιτάξω λίγο τους αριθμούς. Από τις πλέον έγκυρες πηγές όμως, όπως το υπουργείο οικονομικών. Και μετά, από την μεριά ενός μη ειδικού, χωρίς να διεκδικώ το αλάθητο, να κάνω μερικές απλές σκέψεις. 


στον κρατικό προϋπολογισμό του 2010 σελ. 52, εδώ, ενδεικτικά ξεχωρίζουμε:

Πίνακας 3.1 Κρατικός προϋπολογισμός

2008
2009
2010(προβλέψεις)
Καθαρά έσοδα ΤΠ
51.680
49.260
53.700 
Πρωτογενείς δαπάνες
50435
59098
56.846
Τόκοι
11.207
12.340
12.950
*Δαπάνες (ΠΔΕ)
9.624
9.500
10.300







*Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων: Αν προσέξουμε τα υπόλοιπα στο αυθεντικό κείμενο το μεγαλύτερο μέρος είναι χρηματοδοτούμενο από την Ευρώπη.

Τα καθαρά έσοδα είναι βέβαια αυτά που μαζεύει το κράτος, κυρίως από φόρους.
Οι πρωτογενείς δαπάνες είναι οι δαπάνες μείον τους τόκους. Δηλαδή μισθοί, συντάξεις, λειτουργία σχολείων, νοσοκομείων, στρατού, αστυνομίας κτλ.

Παρακάτω στη σελίδα 60 γίνεται μια ανάλυση των πρωτογενών δαπανών, από όπου ξεχωρίζουμε:

Πίνακας 3.7

2008
2009
2010(προβλέψεις)
ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ
22.871
25.492
26.213
Επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων
9.644
11.683
10.231
Κοινωνική προστασία
2.592
4.258
4.007
ΑΠΟΔΙΔΟΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ
4.624
4.939
4.855
Εξοπλιστικά προγράμματα
2.597
2.200
2.000


Οι αποδοχές και συντάξεις αφορούν το δημόσιο και αποδοχές, υπερωρίες στα νοσοκομεία.

Οι επιχορηγήσεις των ασφαλιστικών ταμείων είναι γιατί δεν φτάνουν οι ασφαλιστικές εισφορές.

Οι αποδιδόμενοι πόροι αφορούν κυρίως την τοπική αυτοδιοίκηση.
Οι τόκοι είναι ότι πληρώνουμε για το χρέος μας, για το οποίο, μια εικόνα για το πως δημιουργείται, βλέπουμε από τα παραπάνω (ελλείμματα που πρέπει να χρηματοδοτηθούν).


  • Υπάρχουν ακόμα τα χρεολύσια, η εξόφληση δηλαδή του χρέους, όπως και ο δανεισμός, που συνήθως χρησιμοποιείται για την αναχρηματοδότηση του χρέους.

Ανάλογα πράγματα μπορούμε να βρούμε και για το 2015. Σε ένα περιορισμένο κείμενο, στο δελτίο εκτέλεσης του προϋπολογισμού για τον Ιανουάριο, εδώ, βλέπουμε:


ΠΙΝΑΚΑΣ 1


2014
2015(εκτιμήσεις)     
Καθαρά έσοδα τακτικού προϋπολογισμού
46.650
50.871
Πρωτογενείς δαπάνες
41.928
41.887
Εξοπλιστικά προγράμματα
345
700
Τόκοι
5.569
5.900
Δαπάνες ΠΔΕ
6.0 81
6.592


ΠΙΝΑΚΑΣ 4.

Αποδοχές και συντάξεις

18.766
Επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων

11.312
Koινωνική προστασία

1.444


Σαφώς μικρότερες οι πρωτογενείς δαπάνες λόγω κρίσης, αλλά μπορούμε να εκτιμήσουμε γενικά την κατανομή τους. Ας πούμε λοιπόν ότι από τα καθαρά έσοδα πάνε:
70-80 % μισθοί και συντάξεις
10-15 % ανελαστικά έξοδα (το μεγαλύτερο μέρος είναι οι τόκοι)
10-15 % φάρμακα, εξοπλισμοί, δημόσια έργα....(εδώ οι μίζες, υπερκοστολογήσεις, διαφθορά).

Το χρέος, μαζί με εκείνο που κουρεύτηκε, θα έφτανε σήμερα τα 450 δις, από 150 που ήταν στις αρχές του 2000. Να δούμε τι συνέβαλε σε αυτό, αυτά τα επιπλέον 300 δις, προσέχοντας ιδιαίτερα για μεγάλες υποθέσεις διαφθοράς, μίζες πολιτικών, μεγάλα έργα κτλ.

-- Η μεγάλη σπατάλη διαχρονικά είναι αυτή των ευρωπαϊκών πόρων. 200 δις από ΕΣΠΑ, αγροτικές επιδοτήσεις, ολοκληρωμένα προγράμματα.... Ας πούμε ότι το 50% σπαταλήθηκε από μικρούς και μεγάλους. Αυτό όμως δεν συνέβαλε στο χρέος γιατί ήταν από την Ευρώπη.

-- Ιατροφαρμακευτικό υλικό, κρατικές προμήθειες, προμήθειες σε ΔΕΚΟ ελλειμματικές, που έσπευδε το κράτος να τις καλύψει. Ο εισαγγελέας διαφθοράς και νυν υπουργός Νικολούδης εκτιμά ότι η προμήθεια έφτανε από 2% έως 23%(ιατροφαρμακευτικά). Μεγάλα ποσά, που συμμετείχαν μικροί και μεγάλοι, γιατροί, φαρμακευτικές εταιρείες, εθνικοί προμηθευτές, συνδικαλιστές. Αλλά στον προϋπολογισμό το μερίδιο αυτών των δαπανών παραμένει σχετικά μικρό.

-- Οι εξοπλιστικές δαπάνες από το 2000 είναι 10-15 δις. Ο Νικολούδης εκτιμά ότι η μίζα κατά μέσον όρο ήταν 4%, κάπου 0,5 δισ δηλαδή.

-- Δημόσια έργα. Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων είναι γύρω στα 8 δις το χρόνο. Τα περισσότερα από αυτά όμως είναι από την ΕΕ (τα τελευταία χρόνια σχεδόν όλα), οπότε τα υπόλοιπα μόνο συμβάλουν στο χρέος.

Από όλα αυτά ας εκτιμήσουμε λοιπόν τι ποσό είναι σπατάλη και διαφθορά, πόσο συνέβαλε στο χρέος και πόσοι συμμετείχαν σε αυτό. Εκτός τους μεγαλοκαπιταλιστές, διεφθαρμένους πολιτικούς, διαπλεκόμενους κλπ είναι και πολλοί γιατροί, υπάλληλοι στις κατάλληλες θέσεις, εργολάβοι. Όλοι οι τελευταίοι δεν είναι λαός; δεν αντιδρούν και αυτοί στο μνημόνιο και στον ΕΝΦΙΑ;

Τι μένει λοιπόν για να φτάσουμε τα 300 δις χρέους; Μήπως πρέπει να κοιτάξουμε επίσης κατά την ιερή αγελάδα που λέγεται δημόσιο, προνομιούχες ομάδες, πρόωρες συντάξεις σε ένα σπάταλο, τεμπέλικο και αναποτελεσματικό κράτος;
Τονίζω το 'επίσης' για να μην θεωρηθεί ότι τους άλλους τους αθωώνουμε. Αρκετά φωνάξαμε μόνο για τα μεγάλα συμφέροντα (και δικαίως, αν και καθ' υπερβολή πολλές φορές. Έχουν το μερίδιό τους και αυτοί στην πρόοδο της ιστορίας). Τόσο πολύ φωνάξαμε για αυτά που εθελοτυφλούμε και αθωώνουμε τα άλλα.
Ας παραδειγματιστούμε από την Ευρώπη, ας μείνουμε σε αυτό τον προνομιακό χώρο, γιατί αλλιώς αυτοί θα ξεπεράσουν τις δυσκολίες, θα προχωρήσουν μπροστά και εμείς θα γυρίσουμε πίσω σε τριτοκοσμικές καταστάσεις.

------------
Ένας αντίλογος για το υπερτροφικό δημόσιο είναι οι δείκτες των δαπανών της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ, που μας φέρνουν στον μέσο όρο της Ευρώπης. Παράδειγμα:

Σύγκριση ΕΕ15 με Ελλάδα σε Δημόσιες δαπάνες, φόρους και δημόσια ελλείμματα ως ποσοστό του ΑΕΠ   (μ.ο. 1995-2009)

Μισθοί δημοσίων υπαλλήλων/ΑΕΠ
Ελλάδα 11% ΕΕ 10,8% (+0,2%)
Δαπάνες κοινωνικής προστασίας/ΑΕΠ
Ελλάδα 17,2% ΕΕ 18,8% (-1,6%)
Συνολικά έσοδα από φόρους και εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση/ΑΕΠ
Ελλάδα 34,1% ΕΕ 41,3% (-7,2%)


Δεν ξέρω τι μπορούν να μας πουν για την διάρθρωση των δαπανών και του κράτους αυτοί οι δείκτες. Τι να πούμε δηλαδή για το μικρό ποσοστό για την παιδεία και ταυτόχρονα το μεγαλύτερο αριθμό εκπαιδευτικών σε σχέση με τους μαθητές. Σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που έχει τα χάλια του. Επίσης, το ΑΕΠ έχει νόημα για το κράτος εκείνο που μπορεί να μαζέψει φόρους, όπως σε μια επιχείρηση έχει αξία το κατά πόσο μπορείς να μετατρέψεις το τζίρο σε κέρδος. Το 2009 η Ελλάδα κατάφερε να μετατρέψει σε έσοδα του δημοσίου μόνο το 20% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος όρος της Ευρώπης ήταν 29%.
Έτσι έχει περισσότερο νόημα για εμάς, τους μη ειδικούς, τι έσοδα έχει το κράτος να μοιράσει: --- Περίπου 50 δις μαζεύουμε, που πάνε.
Ας πατάξουμε πρώτα τη φοροδιαφυγή, ας βρούμε τα λεφτά, όπου αυτά υπάρχουν και μετά μοιράζουμε. Όχι να ζητάμε δανεικά για αυτό, ή μάλλον να τα απαιτούμε χωρίς όρους 'γιατί έτσι, λέει, ψήφισε ο ελληνικός λαός'!